NEVŞEHİR KABAK ÇEKİRDEĞİ 

Kabak Çekirdeği üretimi ülkemizde uzun yıllardan beri yapılmakla birlikte 2004 yılından sonra üretim alanı ve miktarında daha hızlı bir artış olmuştur. Türkiye'nin kabak çekirdeği üretimi Orta Anadolu Bölgesi'ndeki illerde daha yüksek düzeydedir. Kabak çekirdeği kuruyemiş olarak kullanımı yanında bir sanayi ürünüdür. Gıda sektöründen ilaç ve kozmetik sektörüne kadar olan geniş bir yelpazede değerlendirebilme şansına sahiptir.

Kabak çekirdeği yetiştiriciliği son 20 yılda önemli bir sektör haline gelmiştir. Özellikle iç bölgelerde alternatif ürün olarak değerlendirilmekte, üretim alanları giderek artış göstermektedir. Kabak çekirdeği yetiştiriciliğinin yayılmasının nedenlerini aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz.

Çekirdek kabağı yetiştiriciliği sulama olanaklarının sınırlı olduğu yerler için ekonomik ve avantajlı bir üründür.

1-Çekirdek kabaklarından elde edilen tohumların uygun koşullarda depolanmak koşulu ile 1-2 sene saklanma şansı vardır.

2-Kabak çekirdeği yetiştiriciliği mekanizasyona uygundur. Tohum ekiminden hasadına ve tohum işlemesine kadar olan her aşamada mekanizasyon kullanılabilmektedir.

3-İç bölgelerde tarla bitkileri ile ekim nöbetine girebilmektedir. Özellikle kıraç alanlarda buğday, yem ve baklagiller ile ekim nöbeti şansı vardır.

4-Çerezlik olarak kullanılmasının yanısıra gıda sektörü için hammadde konumundadır. Kabak çekirdekleri yağ yönünden zengindir. Bu nedenle çekirdeklerinden çıkarılan yağ doğrudan veya salata soslarına eklenerek değerlendirilebilmektedir. Yağ üretimi dışında yağ tesislerinden çıkan posa ve hasat sonu atıkların hayvan yemi ve organik gübre olarak kullanılabilme şansına sahiptir.

5-Çekirdek kabağı üreticisi pazarlamada şu anda bir sıkıntı yaşamamaktadır. Ürünün dış pazar şansı bulunmaktadır.

6-Çekirdek Kabağının hem sulu hem de kıraç şartlarda yetiştirilebilmesi ve mensup olduğu bitkisel gruptaki diğer bitkilere nazaran sulama, gübreleme, ilaçlama, işçilik giderlerinin daha düşük olması gruptaki diğer bitkilere nazaran sulama, gübreleme, ilaçlama, işçilik giderlerinin daha düşük olması dolayı Avrupa olmak üzere tüm dünyada ve ülkemizde yetiştiriciliği giderek artmaktadır.

(TÜİK verilerinden alınmıştır)

1- İKLİM VE TOPRAK İSTEĞİ: Çekirdek Kabağı aşırı sıcak ve kuraklıktan hoşlanmaz. En iyi gelişim sıcaklığı 20-25 ⁰C’dir. Yetiştirme periyodu boyunca iklim dalgalanması gelişimi yavaşlatır. Vejetasyon süresi 140-160 gündür. Kabak ışığı seven bir bitkidir. Uzun süreli kuraklık veya aşırı nem Fungal hastalıkların yayılmasına neden olur. Bu nedenle yetiştirme yerinin iyi seçilmesi gerekir. Toprak isteği bakımından çok seçici olmamakla birlikte humuslu, gevşek, besin maddesince zengin topraklar tercih edilmelidir. Ağır killi topraklar Çekirdek Kabağı yetiştiriciliği için uygun değildir. En uygun toprak pH’sı 5,5-7,5 arasıdır.

2- TOPRAK HAZIRLIĞI: Çekirdek Kabağı yetiştiriciliği yapılacak arazinin sonbaharda özellikle kış yağışlarından daha fazla istifade edilebilmesi açısından derin sürülmesi gerekmektedir. İlkbaharda ikinci sürüm ile birlikte dekara iyi yanmış çiftlik gübresi verilerek karıştırılmalıdır, bu işlem toprağın su tutma kapasitesi ve havalanmasını sağlamanın yanı sıra toprak sıcaklığının daha hızlı artmasını sağlayacağından bitkilerin erken çıkışına imkan vermektedir.

3- EKİME HAZIRLIK: Çekirdek Kabağı yetiştiriciliğinde en önemli hususlardan biri tohumluk seçimidir. Nevşehir yöremize ait çeşitler Ürgüp sivrisi, Hanım Tırnağı, Çerçeveli çekirdek çeşitleri kullanılmaktadır.

Tohumluk;

1-Tam olarak hasat olgunluğuna ulaşmış kabaklardan elde edilmiş olmalıdır,

2-İri, Parlak ve düzgün olmalıdır,

3-Çekirdek içi boş, kırık, çatlak, küçük ve zayıf olmamalıdır

Kabak çekirdeği ekimi elle veya makine ile yapılabilmektedir. Elle ekimde ocak usulü ekim yapılır ve dekara 1-1,5 kg tohum kullanılır. Her Ocağa 2-3 adet tohum 3-5 cm derinliğe bırakılır. Makineli ekimde ekim normu 500-750 gr/da’dır. Sıra arası ve sıra üzeri mesafe yetiştiriciliğin sulu veya kıraç şartlarda yapılacağına göre değişmektedir. Sulu şartlarda sıra arası 80-100 cm sıra üzeri 40-50 cm. kıraç ta ise 150-200 cm sıra arası ve 80-100 cm sıra üzeri mesafelerde yapılır.

4-SULAMA : Kabakta ekolojik şartlar baz alınarak ilk meyveler görülünceye kadar sulama yapılmaz. Sulama; salma, yağmurlama veya damlama yapılabilmektedir. Mantari hastalıklar gözetilerek sulamanın damlama yapılması daha uygun olacaktır. Yapılacak sulamalarda toprak su tutma kapasitesine dikkat edilerek sulama yapılmalıdır. Sulamadan 3-5 gün sonra toprağın tavına göre boğaz gübrelemesi yapılarak boğaz çapalaması yapılır.

Kabakta vejetasyon süresi boyunca 15-20 gün arayla bitkinin ihtiyaç durumuna göre 4-5 kez sulama yapılabilir. Hasattan bir ay kadar önce ise sulama kesilmelidir.

5.HASAT: Son sulama işlemi bitirildikten sonra 1 ay kadar beklenir ve yapraklar tamamen solup meyve sapı tamamen kuruduktan sonra meyve bitkiden koparılır. Yetiştiricilerin tercihine göre arazide veya depoda tohumların meyve etinden ayrılmasının sağlanması amacıyla 15 gün bekletilir. Tohumların meyveden ayrılması elle ve makine ile yapılabilmektedir. Ayıklanan tohumlar güneşte veya özel kurutma tertibatlarında kurutularak kullanıma hazır hale getirilir.

6.ÇEKİRDEĞİN KAVRULMASI: Nevşehir Kabak çekirdeğini diğer bölgelerdeki çekirdeklerden ayırt eden en önemli özellik kavrulma yöntemidir

Yöremizin kendine has bir çekirdek kavurma yöntemi olup süt ile özel bir harç hazırlanarak Taş Fırınlarda kavrulur. Bu harç hem çekirdeğe özel bir koku vermekte hem de lezzetini artırmaktadır. Çekirdek kişilerin isteğine göre ister yaş kavrulur istenirse kuru kavrulur. İlimiz genelinde çekirdeğimiz yaş olarak kavrulur. Hem depolama kolaylığı sağlar, hem de lezzet ve kokusu daha hoş olur.

COĞRAFİ İŞARETİN ÖNEMİ!

• Diğer Coğrafi işaretli ürünler gibi “Nevşehir Kabak Çekirdeği”ninde benzerlerinden   farkı, ününü bulunduğu yörenin özelliklerini almış olmasıdır.
• Özellikleri veya ünü itibariyle, kaynaklandığı yöre ile   özdeşleşmiş ürünleri gösteren coğrafi işaretler, hem kendi  üreticilerine ve yörelerine hem de ülkemize önemli ekonomik katkı sağlar.
• Menşe adı ve mahreç işareti olarak iki türü olan coğrafi işaretler, ihracat potansiyeli yüksek ürünlerdir.  

NEVŞEHİR KABAK ÇEKİRDEĞİNİN FAYDALARI

• Kabak çekirdeği, içerisinde aminoasit barındırdığı için stres ve depresyona iyi gelir.
• Kemiklerin güçlenmesine yardımcı olur.
• Vücuttaki kötü kolesterolü düşürür.
• Kabak çekirdeği, vücudu rahatlatarak daha rahat uyumanıza yardımcı olur.
• Kabak çekirdeği, protein ve lif bakımından oldukça zengindir. Bu özelliğiyle kilo vermenize yardımcı olur.
• Sivilce ve aknelerin oluşmasını engeller.
• Güçlü bir antioksidandır.
• Kabak çekirdeğinin içerisindeki magnezyum; kalp sağlığını korur, kalp krizi riskini azaltır.
• Vücuttaki kan basıncını dengeler.
• Bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olur.
• Vücut direncini arttırır, hastalıklara karşı korur.
• Kabızlığı önleyici etkiye sahiptir.
• Mide bulantısına iyi gelir.
• İçerdiği A vitamini sayesinde cildin hasarlı olan doku ve hücrelerini onarır.
• İnsülin seviyesini düzenler, şeker hastalığı riskinin azalmasına yardımcı olur.
• Kabak çekirdeği, beyin sağlığı için oldukça önemlidir, hafızayı geliştirir.
• Cildin ihtiyaç duyduğu neme kavuşmasına yardımcı olur.
• Saç için mucizevi bir besin kaynağıdır. Saçlara parlaklık kazandırır. Saçların güçlenmesine yardımcı olur.
• Ciltteki hücrelerin yenilenmesine ve cilt sorunlarının azalmasına yardımcı olur.